Intensywność zła

 Więszość z nas z pewnością pamięta żart z lekcji języka polskiego, gdy będąc zapytani o stopniowanie wyrazu „chory”, odpowiadało się: „chory, chorszy, trup”. Są przymiotniki, które posiadają trudność w utworzeniu trzeciego stopnia intensywności, gdyż nie istnieje limit końcowy. Przymiotnik „zły” posiada stopniowanie nieregularne, gdyż mówimy „zły, gorszy i najgorszy”, lecz nie jesteśmy w stanie określić czy istnieje stopień jeszcze gorszy od najgorszego. To pojęcie będzie zawsze względne, zależne od naszej wiedzy, lub chęci wyrażenia tego stanu.

Jeśli chcę powiedzieć, że wspominam najgorszy moment, to będzie zależało od tego, czy wspominam ostatnie wakacje, czy całe swoje życie. Podobnie jest, gdy mówimy o ludziach, możemy jedynie względnie określić stopień zepsucia człowieka, w porównaniu z jakimś przyjętym kryterium.  Na przykład, najgorszy nauczyciel, wcale nie musi być najgorszym człowiekiem.

Człowiek jest z gruntu zły, gdyż jest grzesznikiem. Pozwólcie, że przypomnę tu często przytaczane określenie: „Człowiek grzeszy, ponieważ jest grzesznikiem, a nie jest grzesznikiem dlatego, że grzeszy.” Chyba rozumiemy o co chodzi w tym dość zawiłym zdaniu?

W tym rozważaniu chciałbym zająć się kwestią, na ile zły jest człowiek. Jak bardzo zdeprawowana jest ludzka natura, bo przecież wiadomo, że nie każdy jest w takim samym stopniu zepsuty. Spotykamy sie nieraz z określeniem, że każdy człowiek jest jednakowo zdolny do popełnienia najgorszej zbrodni, lecz tego nie czyni, ponieważ nie ma ku temu woli, albo sposobności. Nie zgadzam sie z określeniem używanym przez niektórych zwolenników kalwinizmu - "total depravity", czyli "zupełne zepsucie", i to jest moją początkową tezą w tym rozważaniu. Na swoją obrone biorę słowa Pana Jezusa, który powiedział: „Jeśli tedy wy, będąc złymi, potraficie dawać dobre dary dzieciom swoim, o ileż więcej Ojciec wasz, który jest w niebie, da dobre rzeczy tym, którzy go proszą” (Mat. 7:11). Uważam więc, że nawet zły człowiek, potrafi czynić dobro. Tak przynajmniej uważał Pan Jezus, a z Jego zdaniem powinniśmy sie liczyć.

Wszyscy zaliczani jesteśmy do jedynej kategorii – jesteśmy grzeszni – „gdyż wszyscy zgrzeszyli i brak im chwały Bożej” (Rzym. 3:23).  Co do tego nie ma dyskusji, gdyż wszyscy wywodzimy się z tego samego źródła i ponosimy te same konsekwencje. „Przeto jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, tak i na wszystkich ludzi śmierć przyszła, bo wszyscy zgrzeszyli” (Rzym. 5:12). Nad tym zagadnieniem nie ma dyksusji, wszyscy się zgadzamy, że „zapłatą za grzech jest śmierć” (Rzym. 6:23).

Problem pojawia się w momencie, gdy chcemy przyjąć tezę, na ile człowiek jest zły, gdy zastanawiamy się nad tym, jak bardzo jest zdeprawowany. Czy jest w stanie zapragnąć swego zbawienia, jakie Bóg nam oferuje w Chrystusie? Czy, w ogóle nie jest do tego zdolny?

Jak z pewnością zauważyliście, że odwołuję się nieraz do powszechnej tutaj (powszechniejszej niż w Polsce), teologii kalwinistycznej. Ogólny zarys tej teologii został ujęty w akronimie  „TULIP”, którego pierwsza litera „T” znaczy  - „totalna deprawacja” (Total depravity). Zwolennicy tego poglądu twierdzą, że człowiek nienawrócony jest tak zdeprawowany, że nie jest w stanie nawet pomyśleć o swoim zbawieniu. Uważa się, że każdy grzesznik pała, wprost zieje taką nienawiścią do Boga, że żadna dobra myśl nie jest w stanie zrodzić się w jego totalnie zepsutym sercu. Najczęściej cytowanym wersetem, na obronę takiego stanowiska, jest wypowiedź Jezusa na temat zawartości serca człowieka – „Albowiem z wnętrza, z serca ludzkiego pochodzą złe myśli, wszeteczeństwa, kradzieże, morderstwa, cudzołóstwo, chciwość, złość, podstęp, lubieżność, zawiść, bluźnierstwo, pycha, głupota; wszystko to złe pochodzi z wewnątrz i kala człowieka” (Mar. 7:21-23). Aby nie wdawać się w niepotrzebną dyskusję, chcę jedynie zauważyć, że Jezus wcale nie powiedział, że jest to jedyna i wyłączna zawartość ludzkiego serca. Celem wypowiedzi Chrystusa było ukazanie, że prawdziwym „brudem” nie są rzeczy zewnetrzne, lecz to, co pochodzi z wewnątrz. Prawdą jest, że „takie brudy” wychodzą z serca ludzkiego, ale czy tylko?

Dlaczego o tym piszę? Uważam, że wmawianie ludziom, iż wszyscy jesteśmy totalnie zdeprawowani, że pałamy nienawiścią do Boga, tworzy fałszywy obraz, zarówno Boga jak i człowieka.

Owszem, możemy przeczytać w Biblii (Rzym. 1:18-32), że ludzie odwrócili sie od Boga i wybrali własną mądrość. Przeciw tym, którzy świadomie odrzucają zbawienie z łaski, Bóg zachowuje Swój święty gniew. Ci, którzy wybierają drogę buntu, którzy świadomie występują przeciwko prawdzie, muszą ponieść konsekwencję takiego wyboru. Ten fragment Słowa Bożego dotyczy w pierwszym rzędzie doczesnych skutków grzesznego życia, jako świadomego odrzucenia ewangelii Chrystusowej.

Apostoł Paweł pisze o życiu w usprawiedliwieniu Bożym, jakie jest możliwe przez wiarę. Przeciwieństwem zbawienia z wiary, jest wybór własnego stylu życia, bez Boga i Jego mądrego prawa, dlatego ci, którzy to czynią skazują się na przewidziane z góry skutki. Zwróćmy uwagę, że Paweł pisze o „gniewie Bożym” w czasie teraźniejszym – „Albowiem gniew Boży z nieba objawia się przeciwko wszelkiej bezbożności i nieprawości ludzi, którzy przez nieprawość tłumią prawdę” (Rzym. 1:18).  Więc nie chodzi tu o wieczne potępienie, które nastąpi, jeśli nie będzie upamiętania, lecz o „gniew” jako bezpośrednia konsekwencja łamania Bożego prawa natury.

Ci, którzy świadomie decydują się na to, „aby bezcześcili ciała swoje między sobą” (w.24), poniosą „na sobie samych należną za ich zboczenie karę” (w.27). Czy Apostoł wskazując na tych, którzy „mienili się mądrymi, a stali się głupi” (w.23), mówi o wszystkich ludziach generalnie, czy tylko o tych, którzy odrzucili Boga? Karę za to zboczenie, ludzie ponoszą już w tym życiu, natomiast wieczne potępienie poniosą, jeśli nie będą pokutować. W Koryncie, wśród świętych, byli „rozpustnicy i mężołożnicy”, o których wiadomo było, że „Królestwa Bożego nie odziedziczą”, lecz jednak zostali: „obmyci, uświęceni, i usprawiedliwieni w imieniu Pana Jezusa Chrystusa i w Duchu Boga naszego” (1 Kor. 6:9-11). Być może, że zanim zostali „uświęceni” doznawali na swoim ciele przejawu „doczesnego gniewu Bożego” w postaci choroby, jako „należną za ich zboczenie karę” Jeśli złodziejowi ucięto rękę, jako wymiar uwczesnej sprawiedliwości, po nawróceniu się do Boga, ręka nie odrosła.

Warto jest zwrócić uwagę na wiersz 20 – „Bo niewidzialna jego istota, to jest wiekuista jego moc i bóstwo, mogą być od stworzenia świata oglądane w dziełach i poznane umysłem, tak iż nic nie mają na swoją obronę.”  Jeśli od czasu stworzenia świata, czyli od początku, gdy czlowiek znalazł się poza rajem, „moc i bóstwo” mogą być „poznane umysłem”, to widocznie Bóg wie, że ten ludzki umysł nie jest aż tak zdeprawowany, skoro przewidział taką możliwość.

To, że nie wszyscy jesteśmy jednakowo źli, nie znaczy, że zbawienia potrzebują tylko najgorsi. Nie ma ani jedego dobrego na tyle, aby nie potrzebował Chrystusa, jako Jedynej Drogi. Chcę być dobrze zrozumiany i uniknąć niepotrzebnej dyskusji.

Święty Bóg wymaga sprawiedliwości, porównywalnej jedynie do swojej i taką nam oferuje w Swoim Synu, Jezusie Chrystusie, który powiedział: „Ja jestem droga i prawda, i żywot, nikt nie przychodzi do Ojca, tylko przeze mnie” (Jan 14:6).

Henryk Hukisz