Komu potrzebny jest Dekalog?

 Dziesięć Przykazań jest jednym z najbardziej znanych elementów chrześcijaństwa. Tutaj, w Stanach Zjednoczonych uważa się je za podstawę, na jakiej utworzono państwowość tego państwa, lecz obecnie odgrywa coraz mniejszą rolę w życiu publicznym. Pamiętam, jak kilka lat temu toczone były boje o zachowanie Dekalogu, przynajmniej w formie wyrzeźbionych tablic, czy też namalowanego obrazu w budynkach państwowych, jak sądy i inne obiekty rządowe. Przeciwnicy wartości judeo-chrześcijańskich domagali się ich usunięcia, natomiast niewielkie garstki chrześciajn stawały po drugiej stronie barykad w ich obronie. Bardziej chodziło o zachowanie fizycznego symbolu, niż odwoływania się do przykazań, w codziennym życiu społeczeństwa amerykańskiego. Tak to wygląda po tej stronie oceanu, a w Polsce, jak się orientuję, większe boje toczono o krzyże w szkołach i innych obiektach państwowych, niż o Dekalog.

Dziesięcioro Przykazań, dla wielu nadal bardziej kojarzy się z Charltonem Hestonem i filmem, niż z samymi przykazaniami Bożymi. Zauważyłem też, że obrazy z filmu wywarły tak duży wpływ na nasze wyobrażenia o przykazaniach i Mojżeszu, że ludzie często bardziej im wierzą, niż temu, co jest napisane w Biblii.

Temat Dekalogu został wywołany wyminą komentarzy odnośnie rozważania na temat Sabatu (Czy Sabat jest w Niedziele?). Postanowiłem przyjrzeć się temu tematowi, i poszukać odpowiedzi na postawione w tytule pytanie: „Komu potrzebny jest Dekalog?” Zaraz, zaraz, ktoś powie, przecież Dziesięcioro Przykazań mają znaczenie ponadczasowe i obowiązują wszystkich wierzących w Jezusa Chrustysa. Czy naprawdę? Warto się temu przyjrzeć z perspektywy nauki Nowego Testamentu, a nie starotestamentowych nakazów. Zapomnijmy też o filmowym obrazie, chociażby tym, który na mnie zrobił wrażenie – ognisty rylec z nieba wypisujący kolejne wyrazy przykazań.

Podstawowa teza służąca do udzielenia odpowiedzi na postawione w tytule pytanie brzmi: „Osoba narodzona z Ducha i wody i nie potrzebuje już Dekalogu w jego dotychczasowej formie, gdyż wszystkie Boże przykazania, łącznie z tymi z Dekalogu, są wypisane na jej sercu”.

Wpierw jednak, chcę przypomnieć okoliczności, w jakich Bóg dał Izraelowi te przykazania. Ze względu na zwięzłą formę rozważania, chcę oprzeć się na najbardziej dokładnym opisie, jaki znajduje się w Piątej Księdze Mojżeszowej, w rozdziałach od czwartego do dziesiątego.

Bóg ustanowił dla swego narodu ustawy i prawa, od przestrzegania których zależało jego istnienie – „A teraz, Izraelu, posłuchaj ustaw i praw, które was uczę wypełniać, abyście zachowali życie, weszli i wzięli w posiadanie ziemię, którą wam daje Pan, Bóg waszych ojców” (5 Moj. 4:1).  Ponieważ Bóg jest święty i żaden grzesznik nie może się do Niego zbliżyć, Bóg wybrał pośrednika, Mojżesza, któremu pozwolił podejść na taką odłegłość, aby mógł mu wręczyć te ustwy i prawa, w celu przekazania ich narodowi. Podczas czterdziestodniowego spotkania z Panem na górze Synaj, Mojżesz otrzymał dwie tablice z wypisanymi przez Boga wyrazami. Według tego opisu, pierwsza wersja tablic zawierała „prawie wszystkie słowa, które Pan wypowiedział do was na górze spośród ognia w dniu zgromadzenia” (5Mj. 9:10). Natomiast w czasie drugiego podejścia, Mojżesz wszedł z wyciosanymi już tablicami, na których Bóg wypisał „takim samym pismem, jak poprzednio, dziesięć słów, które wypowiedział do was na górze spośród ognia w dniu zgromadzenia” (5 Moj. 10:4).

Podczas pierwszego wejścia na górę po przykazania, Mojżesz otrzymał dodatkowe instrukcje odnośnie całokształtu Bożego zakonu, czyli wszystkich przykazań i przepisów, jakie izraelici musieli przestrzegać. Po odesłaniu całego narodu do namiotów, Bóg powiedział do Mojżesza: „Lecz ty pozostań tu ze mną, a powiem ci wszystkie przykazania, ustawy i prawa, których będziesz ich nauczał, i będą je pełnili w ziemi, którą im dam w posiadanie” (5 Moj. 5:31). Z dalszych słów wynika, że Bóg nie uczynił różnicy pomiędzy dzisięcioma przykazaniami i pozostałymi ustawami i prawami, gdyż obejmowało ich jedno polecenie – „Starajcie się więc czynić tak, jak rozkazał wam Pan, wasz Bóg. Nie zbaczajcie ani w prawo, ani w lewo. Idźcie dokładnie drogą, jaką wam nakazał Pan, wasz Bóg, abyście zachowali życie, aby się wam dobrze powodziło i abyście długo żyli w ziemi, którą posiądziecie!” (w. 32,33). Kwintesencją tych ustaw i praw są słowa, do których odwołał się Pan Jezus, komasując w nich cały zakon – „Słuchaj, Izraelu! Pan jest Bogiem naszym, Pan jedynie! Będziesz tedy miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego i z całej duszy swojej, i z całej siły swojej. Niechaj słowa te, które Ja ci dziś nakazuję, będą w twoim sercu” (5 Moj. 6:4-6).

Ponieważ pierwsze tablice zostały roztrzaskane przez Mojżesza na widok bałwochwalstwa całego narodu, za drugim razem Mojżesz otrzymał tekst ograniczony do dziesięciu słów, stąd nazwa Dekalog – Dziesięć Przykazań, a dokładnie, Dziesięć Słów, jaką posugłujemy się do dziś. Tak naprawę, do dziś nie wiemy, jaki tekst otrzymał Mojżesz za pierwszym razem, jedynie, że były to „prawie wszystkie słowa” przykazań, ustaw i praw, jakie obowiązywały jednakowo cały naród izraelski. „Kopię”, myślę, że tak możemy nazwać drugie tablice, na jakich Bóg wypisał jedynie dziesięć słów, zachowały się na dłuższy czas, gdyż zostały umieszczone w Skrzyni Przymierza.

Jak wiemy z historii tego narodu, przykazania i ustawy nie były szanowane i przestrzegane, tak że Bóg musiał konsekwentnie karać i smagać tych, których wybrał według Swego serca. Bóg miał jednak doskonały plan,  ponieważ zakładał zupełnie inną mozliwość podania Swych praw i przykazań. Prorok Jeremiasz napisał w imieniu Boga o innym przymierzu, nie takim, jakie zawarł „z ich ojcami w dniu, gdy ich ujął za rękę, aby ich wyprowadzić z ziemi egipskiej, które to przymierze oni zerwali, chociaż Ja byłem ich Panem” (Jer. 31:32).  Teraz, według nowego przymierza, Bóg powiedział: „Złożę mój zakon w ich wnętrzu i wypiszę go na ich sercu. Ja będę ich Bogiem, a oni będą moim ludem” (w. 33).

Aby to stało się możliwe, musi wpierw nastąpić wymiana serc, duchowy przeszczep - „Ja dam im nowe serce i nowego ducha włożę do ich wnętrza; usunę z ich ciała serce kamienne i dam im serce mięsiste, aby postępowali według moich przepisów, przestrzegali moich praw i wykonywali je. Wtedy będą mi ludem, a Ja będę im Bogiem” (Ezech. 11:19).  Jezus starał sie to wytłumaczyć Nikodemowi, lecz ten nauczyciel Izraela jakoś nie mógł pojąć o co chodzi. Dzięki łasce Bożej, jaka nam została dana, wiemy, że tylko dzięki narodzeniu się z wody i z Ducha, można otrzymać nowe serce, na którym Bóg wypisuje Swoje przykazania i prawa. Duch Święty, natomiast czynić będzie wszystko, aby nas zgodnie z nimi prowadzić.

Powstaje więc pytanie, czy nadal potrzebujemy Dekalogu, przykazań zapisanych na tablicach, niekoniecznie kamiennych, mogą być papierowe? Jeśli dziecko Boże ma je zapisane w sercu i jego największym pragnieneim jest postępować zgodnie z nimi, to czy musi mieć przed oczyma tekst Dekalogu?

Odpowiedź na postawione w tytule pytanie powinna brzmieć: Dekalog, w jego starorestamentowej postaci potrzebują ci, którzy nie narodzili się na nowo. Jeśli ktoś chce być chrześcijaninem przez wykonywanie przykazań z własnej mocy, to nie wie coznaczy stać się dzieckiem Bożym.

Apostoł Jan w swoich listach zapisał kilka testowych pytań, sprawdzających naszą autentyczność, czy narodziliśmy się na nowo. Jedno z tych pytań dotyczy Bożych przykazań – jesteśmy dziećmi Bożymi „jeżeli Boga miłujemy i przykazania jego spełniamy” (1 Jan 5:2), gdyż mamy je wypisane na naszych sercach. Natomiast te, zapisane na stronicach naszej Biblii, pomagają nam je zapamiętać, aby móc iść śladem, jakim prowadzi nas Duch  Święty.

Henryk Hukisz